archiefcartoon

Kick off van cursus sociale media A

Maandagochtend 4 april vond de kick-off plaats in het Meisjeshuis in Delft. Twintig deelnemers – afkomstig van 12 verschillende erfgoedinstellingen in Zuid-Holland – maakten kennis met elkaar en kregen een introductie over het onderwerp, verzorgd door Rob Coers. Ze gingen ook direct aan het werk met het maken van een blog. Het is de bedoeling dat elke deelnemer een eigen blog bijhoudt, waarin verslag wordt gedaan van de verschillende opdrachten en ervaringen worden vastgelegd. Het leertraject sluit aan op de succesvolle cursus ’23 Archiefdingen’, gebaseerd is op een Amerikaans concept uit de bibliotheekwereld. Elke twee weken maken de cursisten kennis met een ‘ding’, zoals YouTube, RSSfeeds of chatten.

Enthousiasme

De deelnemers zijn enthousiast : “Je moet toch bij blijven als instelling. We merken dat een deel van onze achterban al zeer actief is op dit gebied en we willen hier graag in meegaan, ook om nieuwe doelgroepen te bereiken”, aldus een deelnemer. Erfgoedconsulent Tamara van Zwol legt uit: “Voor de duidelijkheid: het gaat ons er niet om dat instellingen verplicht moeten gaan twitteren of iets met YouTube moeten doen. Door kennis te maken met verschillende ‘web 2.0’ platforms, ontdek je wat er mogelijk is en dat is vaak heel inspirerend. Op die manier kun je als organisatie een bewuste keuze maken, die past bij je doelstellingen en bij de instelling. ” Van Zwol gaat zelf als ‘coach’ aan de slag in het traject, samen met Erfgoedhuiscollega’s Kirsten de Vries en Marloes Wellenberg.

Veel belangstelling
De cursus Sociale Media was binnen enkele weken na aankondiging volgeboekt. Ook een tweede traject, dat in september start, is inmiddels vol. Het is nog wel mogelijk om op de wachtlijst geplaatst te worden. Meer informatie over de cursus staat op de website van het Erfgoedhuis, www.erfgoedhuis-zh.nl.

Stappenplan semantisch web voor erfgoedinstellingen

Er wordt al jaren gesproken over de mogelijkheden van het semantisch web. Maar hoe werkt het precies en op welke wijze kun je hier als erfgoedinstelling op inspelen? Om antwoord op deze vragen te krijgen heeft het Provinciaal Historisch Centrum van het Erfgoedhuis een concreet plan van aanpak laten ontwikkelen. Hiermee kunnen erfgoedinstellingen zelf aan de slag.

Linked Open Data
Op het huidige web is het lastig om op een duurzame wijze de relaties tussen onderdelen van een collectie te definiëren. Door databestanden als ‘Linked Open Data’ te publiceren worden de onderlinge verbanden op een gestructureerde wijze uitgedrukt en kunnen collecties ook door computers worden ‘begrepen’. Dit biedt mogelijkheden voor bijzondere toepassingen. Zo kunnen er verbanden tussen afzonderlijke collecties worden gelegd. Ook kan worden aangesloten bij initiatieven die nu al gebruik maken van semantische technologie, zoals de Europese portal Europeana.

Plan van aanpak
Het Plan van aanpak is ontwikkeld door Ivo Zandhuis, deskundige op het gebied van automatisering en cultureel erfgoed. Tamara van Zwol, consulent van het Provinciaal Historisch Centrum: “We hopen dat we het abstracte begrip ‘semantisch web’ wat concrete handvaten hebben kunnen geven. Op deze wijze hopen wij instellingen te stimuleren om hun collecties optimaal te ontsluiten en te delen met een breed publiek.”

Portal Geschiedenis van Zuid-Holland
Het Erfgoedhuis Zuid-Holland ziet zelf de nodige mogelijkheden. In 2010 deed Frans van der Horst, student aan de Hogeschool van Amsterdam, voor zijn afstudeerscriptie een oriënterend onderzoek naar de mogelijkheden van het semantisch web voor de portal www.geschiedenisvanzuidholland.nl. Op deze website, die gecoördineerd wordt door het Provinciaal Historisch Centrum, is een groeiend aantal Zuid-Hollandse erfgoedcollecties te doorzoeken. In vervolg op zijn bevindingen heeft Ivo Zandhuis het Plan van aanpak opgesteld. Het Provinciaal Historisch Centrum gaat bekijken of en op welke wijze dit stappenplan geïmplementeerd gaat worden.

Volg de link om het plan de downloaden:
www.erfgoedhuis-zh.nl/actueel/nieuws/q/nid/68

Cursus sociale media B is volgeboekt!

Ook onze cursus sociale media B, die van start gaat in september, is nu volgeboekt. Dat het zo snel zou gaan, hadden we niet gedacht. Binnenkort, op 4 april gaan we van start met de eerste groep deelnemers......

De cursus Sociale Media A is vol!

De cursus Sociale Media A, die begint op 4 april a.s. is volgeboekt. U kunt zich nog wel opgeven voor de cursus B die in september van start gaat.

Cursussen sociale media voor uw erfgoedinstelling

Het PHC wil de Zuid-Hollandse historische verenigingen, musea en archieven graag een online leertraject sociale media aanbieden van een aantal maanden waardoor ze vertrouwd raken met deze web 2.0 toepassingen als RSS feeds, tagging, wiki’s, sociale platformen, online applicaties, foto- en videowebsites etc...
We sluiten daarbij aan bij www.23-archiefdingen.nl .

Het is een echte doe cursus: u leert aan de hand van concrete opdrachten en oefeningen, door te spelen en uit te proberen wat kan en niet kan met web 2.0.
Door kennis te maken met heel veel verschillende soorten sociale media, kunt u een goede keuze maken: welke media u wilt gaan inzetten voor uw publiek?

De cursus bestaat uit vier gezamenlijke bijeenkomsten en vier maanden online het leertraject volgen over sociale media. Via internet worden de deelnemers dan begeleid door de docenten. Reken wel op 2 uur zelfstudie per week.

Per instelling mogen vier deelnemers worden ingeschreven. In totaal kunnen er maximaal 40 mensen meedoen. Deelname kost niets, behalve vier maanden enthousiasme en inzet.

U kunt kiezen uit een van de twee cursustrajecten:

Cursus A april-september
Cursus B september- januari

Klik op de cursus van uw keuze voor meer informatie.

Studiemiddag over de pilot open bronnen

Op 15 december 2010 organiseerde het PHC de studiemiddag over de pilot open bronnen.

Kirsten de Vries en Tamara van Zwol begonnen de middag met hun presentatie over de resultaten van de pilotprojecten die dit jaar zijn uit gevoerd.

Interactieve tentoonstelling
De tendens is om publiek meer te betrekken bij de collecties van een erfgoedinstelling. Het streekmuseum Crimpenerhof wil graag dat de bezoeker content kan toevoegen over de collectie tijdens een bezoek. Na verschillende voorbeelden in musea te hebben bekeken kwamen we tot het uitwerken van de mogelijkheden die een multi-touch tafel biedt. Een multi-touch tafel kan door meerdere mensen worden bediend, je kunt schuiven met beeldmateriaal, geluidsfragmenten beluisteren, filmpjes bekijken, etc….
Het Graphic Design Museum in Breda heeft deze tafels geïntegreerd in hun tentoonstellingen. Belangrijke les was dat je regelmatig nieuwe informatie over de collecties moet toevoegen om het interessant te houden. Het streekmuseum is nu in overleg met het bedrijf Onwijs, om een tafel te ontwikkelen: het museum zorgt voor de input en het bedrijf levert de software. Wij blijven de ontwikkeling van de tafel bij het museum op de voet volgen.

Beeldbank koppelen
We hebben samen met de Historische Vereniging Oud Leiden en het bedrijf Q42 onderzocht of we de beeldbank konden koppelen aan onze portal www.geschiedenisvanzuidholland.nl . Dat bleek helaas niet mogelijk te zijn. Dit heeft te maken met een andere manier van werken.
De portal van het PHC harvest en indexeert de collecties waarna deze gepresenteert worden in de zoekmachine. Elke nacht worden meer dan 14 verschillende collecties geharvest, het gaat hierbij om enkele miljoenen records. Hierdoor is de zoekfunctie o.a. heel snel.
De beeldbank van Oud Leiden werkt op een andere wijze. Zij hebben een dynamische website waarbij pas op het moment van de zoekopdracht de gegevens bij elkaar gezocht worden. Maar als wij op de dynamische manier willen laten zoeken, duren de zoekacties te lang en daarom indexeren we de gegevens van de aangesloten instellingen van te voren. De Historische Vereniging Oud Leiden geeft de voorkeur aan hun eigen werkwijze en wil liever hun data niet aanleveren aan derden (tbv indexering).
Er zitten dus wel wat haken en ogen aan het aansluiten bij een portal en we hebben niet 1, 2, 3 een oplossing daarvoor.
De enige aanbeveling die we kunnen doen is: volg de DEN richtlijnen (de basis van DEN)zoveel mogelijk. Dan ben je het meest zeker dat je aansluiting kunt vinden bij andere initiatieven.
De vereniging is in overleg met het Regionaal Archief Leiden en wie weet lukt het linken met die portal wel.

Opslaan en ontsluiten van oral history bronnen
Het Regionaal Archief Leiden wil verhalen vastleggen van Leidenaars (en van bewoners uit de regio), over allerlei thema’s, als de Tweede Wereldoorlog, het dagelijks leven of b.v. de Leidse canon. Het archief wil deze verhalen actief verzamelen. De audio (interviews) moeten toegankelijk worden gemaakt op de nieuwe website. Daarnaast heeft het archief nog uitgetikte interviews met verzetsmensen en analoge radio interviews die ook een plaats kunnen krijgen op de website.

Het Regionaal Archief Leiden had dus 3 hoofdvragen in dit pilotproject:
1. Hoe neem ik nieuwe interviews op in mijn collectie? Eerst moesten er thema’s
worden uitgezocht. Vervolgens hebben de medewerkers van het archief een cursus Oral History gevolgd. Zo weten ze hoe ze de geïnterviewden het beste kunnen benaderen.

2. Hoe maak ik bestaande interviews (soms alleen op papier, soms als geluidsband) toegankelijk op internet? Een mooi voorbeeld is te zien op de website Choral Access to Oral History (link). Spraaktechnologie: de Wilhelmina toespraken: http://hmi.ewi.utwente.nl/choral/radiooranje.html. Daarnaast zul je analoge interviews op tape om moeten zetten naar digitale formaten. Standaard formaten voor het ontsluiten van audio op internet zijn o.a. WAV, AIFF en MP3. Zie voor een nadere toelichting de DEN website. Als beschrijvende metadata zou je de Dublin Core velden kunnen nemen.

3. Hoe kunnen bezoekers zelf eigen interviews of geluidsfragmenten en/of videofragmenten eenvoudig op de nieuwe website van het RAL plaatsen?
Audiofragmenten kunnen via een site als Houndbite (www.houndbite.com) op internet worden geplaatst; videofragmenten kun je bezoekers via YouTube (www.youtube.com) laten plaatsen. Je zult de digitale fragmenten moeten encoderen naar een internetformaat: WAV of MP3.
Belangrijk hierbij is dat het vooral eenvoudigmoet zijn: bezoekers hoeven niet veel metadata zelf toe te voegen.
Door het gebruik van tagclouds (http://nl.wikipedia.org/wiki/Tag_cloud) kun je dit nog aanvullen.

Op dit moment kun je al films uploaden als bezoeker (bij je eigen verhaal)(www.leidenarchief.nl/home/mijnral). Volgend jaar wil het archief hun audiobestanden op de website aanbieden en werken met tagclouds. Spraaktechnologie zou heel mooi zijn, daar wordt nog over nagedacht, vooral in verband met de kosten.

23 archiefdingen
Dit was een online cursus met het gemeentearchief Schiedam waarbij medewerkers kennis maakten met sociale media. Ook voor musea is er een versie beschikbaar. Door te snuffelen aan en te spelen met de mogelijkheden van web 2.0 was het voor het archief mogelijk een gefundeerde keuze te maken: welke sociale media zetten we in om de bezoekers van dienst te kunnen zijn?
Ze kozen voor:
- Twitter: inmiddels heeft het GA een eigen Twitter-rekening getiteld ArchiefSchiedam. Naar behoefte twitteren we actief.
- Flickr: ze gaan CreativeCommons gebruiken voor foto's waarop ze de rechten bezitten.
- YouTube: worden in de toekomst gebruikt voor nieuwe (opening tentoonstelling bijvoorbeeld) en oude (collectie Tetteroo bijvoorbeeld) filmpjes.
- Kaartmateriaal: gaan we mee verder als het zo uitkomt. Dit is al gebruikt voor het project over de Schiedamse uitgezonden kinderen in de Tweede Wereldoorlog
- Kantoortoepassingen: gaan we mee verder als het zo uitkom

Klik voor de powerpoint presentatie over de pilot open bronnen.

Semantisch web


Vervolgens werd 1 van de projecten nader toegelicht door Frans van der Horst die hiermee zijn scriptieonderzoek afsloot: het semantisch web en erfgoedportals. Hij legde uit wat het semantisch web is en hoe die toegepast kan worden op de www.geschiedenisvanzuidholland.nl. Hij maakte daarbij de vergelijking met twee websites die al wel semantische webtechnologie toepassen: Erfgoedplus.be en Europeana. Zie hier ook de link naar de semantische zoekmachine van Europeana.

De scriptie en de power presentatie van Frans van der Horst zijn te downloaden: klik op de links:
- Scriptie
- Presentatie

Workshops sociale media


Daarna waren er drie workshops ingepland over sociale media. De deelnemers van de middag, vertegenwoordigers van historische verenigingen, musea, archieven en bibliotheken, namen plaats achter de laptop en gingen praktisch aan de slag met Library Thing (Tamara van Zwol)over het delen van je eigen boekencollectie op internet, Kaarten en georefereren (Erik Visscher)of Flickr (Marloes Wellenberg) over het delen van fotocollecties op het web.

En voor wie thuis verder wil oefenen met kaarten, Flickr of Library Thing, kan naar de website van 23 archiefdingen of met deze opdrachtenvellen aan de slag:

Workshop kaarten en georefereren

View more documents from Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Wilt u een voorbeeldkaart ontvangen (gemaakt met Google Earth), neem dan contact op met Erik Visscher: hg.visscher@schiedam.nl.

Opdrachten workshop library things

View more documents from Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Hoe nu verder?



Met een aantal pilotprojecten gaan we in 2011 verder:
- Ivo Zandhuis maakt een stappenplan hoe we onze website zover kunnen krijgen dat we semantisch web-technologie zouden kunnen gaan gebruiken.Dit stappenplan kan dan ook gebruikt worden door andere erfgoedinstellingen.

- Zoveel mogelijk instellingen zullen kennis maken met Dublin Core enEAD (open source open standaarden) o.a. doordat we deze integreren in onze cursussen zoals Open en Opgeruimd (voorjaar 2011) en Digitaal & Duurzaam (najaar 2011).

- We zetten een leertraject opzetten voor sociale media. Het PHC wil zijn erfgoedinstellingen graag een online leertraject aanbieden van een aantal maanden waardoor ze vertrouwd raken met deze web 2.0 toepassingen als RSS feeds, tagging, wiki’s, sociale platformen, online applicaties, foto- en videowebsites etc... en zo nu en in de toekomst een breed publiek adequaat kunnen (blijven) bedienen. Het feit dat de deelnemers uit verschillende erfgoedsectoren afkomstig zijn, versterkt en verbreidt hun eigen netwerk en visie op erfgoed.
Het project zal aansluiting zoeken bij het online leertraject www.23-archiefdingen.nl en 3 à 4 coaches van het Erfgoedhuis inzetten om de deelnemers te begeleiden. Er is ruimte voor 30-40 deelnemers van archieven, musea en historische verenigingen. De instellingen die het leertraject hebben gevolgd zullen het geleerde gaan inzetten in hun eigen instelling.

Binnenkort versturen we de informatie over dit leertraject (met de voorwaarden en mogelijkheid tot aanmelden) aan onze achterban: de Zuid-Hollandse historische verenigingen, archieven en musea.